www.avmentor.gr: - Features - Interview: Rene Laflamme (Fidelio)

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Rene Laflamme

Εχει συζητηθεί αρκετά το θέμα των δύο διαφορετικών φορμά υψηλής ανάλυσης στον ήχο. Ποιά είναι η θέση σας;
Αντιμετωπίσαμε για πρώτη φορά αυτό το θέμα περί το 2003. Τότε αποφασίσαμε να κινηθούμε προς το SA-CD, πρώτον γιατί προσέφερε την δυνατότητα των υβριδικών δίσκων που τότε ήταν κάτι πολύ σημαντικό για εμάς και δεύτερον γιατί ο ήχος του ήταν πιο κοντά σε αυτό που εμείς θέλαμε από το τελικό μας προιόν. Η επιλογή ανάμεσα σε DSD και PCM, πάντως, δεν είναι απλή υπόθεση: Πολλά από τα project μας γίνονται στα 24bit και σε sampling rate 88.2kHz. Κατά την άποψή μου το DVD Audio ώς δίσκος έχει έναν χρωματισμό που δεν με ικανοποιεί, χωρίς να μπορώ να εξηγήσω το γιατί συμβαίνει αυτό. Από την άλλη, με το SA-CD χάνουμε σε δυναμικές, αφού φαίνεται ότι τα πολύμπιτα συστήματα συμπεριφέρονται καλύτερα σε αυτό το σημείο. Θα πρέπει επίσης να ληφθεί υπ 'οψιν και το εργαλείο που χρησιμοποιήται για την επεξεργασία του υλικού, επειδή κάποια από αυτά μετατρέπουν ούτως ή άλλως το σήμα σε PCM. Βρήκαμε ότι σε κάποιες περιπτώσεις είναι καλύτερα να γίνεται το αρχικό sampling σε PCM και να παράγεται το σήμα DSD μόνο στο τέλος, μετά την οποιαδήποτε επεξεργασία. Οσον αφορά το εμπορικό κομμάτι της υπόθεσης σαφώς το DVD-Audio αρχικώς δεν μας εξυπηρετούσε γιατί απαιτούσε ειδικές συσκευές, και, το χειρότερο, οι δίσκοι θα τοποθετούνταν σε κάποιο ειδικό audiophile ράφι του δισκοπωλείου. Εγώ θέλω οι δίσκοι της Fidelio να μπαίνουν στην ίδια θέση με τους άλλους δίσκους του κάθε καλλιτέχνη γι' αυτό το λόγο η συμβατότητα με το CD είναι απαραίτητη και θα είναι για πολύ καιρό ακόμη. Τώρα με το DualDisc, το πράγμα αλλάζει και δεν θα είχαμε πρόβλημα να παρουσιάσουμε και DVD-Audio, υπό την προυπόθεση ότι θα βρούμε τον τρόπο να ακούγεται όπως θέλουμε!

CD, SA-CD και DVD-Audiο αλλά, τώρα, mp3 και Διαδίκτυο... Εχετε την εντύπωση ότι το μοντέλο της αγοράς ηχογραφημένης μουσικής έχει αλλάξει ή θα αλλάξει στο μέλλον σημαντικά και πώς αντιμετωπίζετε αυτές τις εξελίξεις;
Κατ' αρχήν έχω την αίσθηση ότι κατά βάσην θα πρέπει να ενδιαφερθούμε για την επίδραση των εξελίξεων αυτών στους νέους ακροατές. Η βιομηχανία της υψηλής πιστότητας θα πρέπει να τους εκπαιδεύσει στις αξίες της και η αλήθεια είναι ότι αυτό δεν είναι κάτι ιδιαίτερα δύσκολο. Κατά την γνώμη μου μία και μόνη ακρόαση καλής μουσικής σε ένα καλό σύστημα αρκεί για να μην ξεχάσεις ποτέ αυτή την εμπειρία. Σαφώς η νέα τεχνολογία έχει να προσφέρει σημαντικά πράγματα. Για παράδειγμα, στις διακοπές μου κουβαλάω πάντοτε μαζί μου ένα iPod για να ακούω μουσική. Το πρόβλημα είναι ότι αυτή η τεχνολογία είναι κατάλληλη για μουσική η οποία έχει υποστεί συμπίεση δυναμικών σε σημαντικό βαθμό και όχι για σοβαρές ηχογραφήσεις οι οποίες ακούγονται, τότε, χάλια... Αυτό που κατά την γνώμη μου είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι το Διαδίκτυο, επειδή κάποια στιγμή θα καταργήσει την ανάγκη να μεσολαβεί κάποιο υλικό αποθήκευσης. Φαντάζομαι ότι οι ακροατές θα έχουν τους απαραίτητους αποκωδικοποιητές σε κάποιο music server, στο σπίτι τους και εμείς ως εταιρία θα τους στέλνουμε το DSD stream κατ' ευθείαν ή κάποια άλλη έκδοση, PCM ή mp3 με το ανάλογο κόστος. Θα είναι ίσως μία λύση με ποιότητα πολύ καλύτερη από αυτήν που έχουμε τώρα στη διάθεσή μας, αν σκεφτεί κανείς τα προβλήματα που εισάγει ο ίδιος ο δίσκος και τα μηχανικά μέρη που συμμετέχουν σε όλη την διαδικάσια. Θα κάνουμε ένα βήμα πιο κοντά στο μάστερ. Μιλάω για έναν ορίζονται δέκα χρόνων...

Ποιό είναι ο σημαντικότερος παράγοντας σε μία ηχογράφηση;
Κατ' αρχήν, βεβαίως, η ίδια η μουσική και στην συνέχεια είναι ο χώρος μέσα στον οποίο θα γίνει η ηχογράφηση. Κάθε μουσική θέλει τον κατάλληλο χώρο, και αν έχουμε τον χώρο αυτό στην διάθεσή μας, τότε μία απλή στερεοφωνική ηχογράφηση μπορεί να έχει εξαιρετική ποιότητα

Κρίνοντας από τους δίσκους της Fidelio, σας αρέσουν οι ζωντανοί χώροι και όχι το στούντιο...
Ναι. Μου αρέσει να περιλαμβάνω στην ηχογράφηση τον ίδιο τον χώρο. Τις περισσότερες φορές η συνολική εμπειρία από την ζωντανή μουσική περιλαμβάνει μεγάλο ποσοστό από την επίδραση του χώρου και δύσκολα μπορείς να φανταστείς την ίδια μουσική σε άλλο χώρο. Για τον λόγο αυτό δεν μου αρέσει και το close-miking, δηλαδή να τοποθετώ τα μικρόφωνα σε μικρές αποστάσεις από τα όργανα. Πολλά έργα έχουν γραφτεί έχοντας στο μυαλό συγκεκριμένους χώρους. Συνθέτες όπως ο Μότσαρτ είχαν στο μυαλό τους, πιθανόν, μία ολοκληρωμένη εμπειρία με βάση την αρχιτεκτονική και τις συνήθειες της εποχής και θα πρέπει να προσεγγίζουμε αυτά τα χαρακτηριστικά όσο μπορούμε. Eννοείται ότι και ο εξοπλισμός παίζει τον ρόλο του γι' αυτό χρησιμοποιούμε και τα δικά μας μικρόφωνα. Επίσης, μεγάλη σημασία παίζει η τροφοδοσία. Χρησιμοποιούμε συστήματα με μπαταρίες γιατί όχι μόνο πολλές φορές η ποιότητα του ρεύματος δεν είναι ικανοποιητική, αλλάζει κιόλας όσο περνάει η ώρα, ένα φαινόμενο που το έχω παρατηρήσει ακόμη και στο στούντιο.

Τι επεξεργασία εφαρμόζετε μετά την ηχογράφηση;
Αυτό είναι ίσως το πιο δύσκολο κομμάτι. Στην Fidelio στόχος μας είναι να ετοιμάσουμε το υλικό μας με τέτοιο τρόπο ώστε να ακούγεται όσο το δυνατόν πιο κοντά στην αναλογική ταινία μάστερ. Για τον σκοπό αυτό χρειάζεται ένα καλό σύστημα αναπαραγωγής που να μας επιτρέπει να αξιολογήσουμε κάτι τέτοιο. Στην πραγματικότητα, βεβαίως, ο δίσκος είναι αρκετά μακρυά από το μάστερ ό,τι και να κάνουμε. Υπολογίστε ότι το τελικό προιόν είναι ίσως και κατά 25% υποδεέστερο!

Πιστεύετε ότι αυτό οφείλεται στις εταιρίες που κατασκευάζουν τον δίσκο;
Πιστεύω πώς ναι. Γενικώς είναι δύσκολο να ελέγξεις τι γίνεται στην γραμμή παραγωγής και πάρτε ως παράδειγμα τον στατικό ηλεκτρισμό: Ισως το πιο απλό τρίκ για να ακούγονται καλύτερα τα CD σας είναι να τα τυλίξετε σε ένα φύλλο αλουμινίου για να αποφορτιστούν από τον στατικό ηλεκτρισμό που αποκτούν κατά την φάση της παραγωγής τους. Εφαρμόστε το και θα δείτε ότι υπάρχουν σημαντικές διαφορές. Εχω ανακαλύψει ότι για να βρώ ένα δίσκο που να ακούγεται πολύ κοντά στο μάστερ θα πρέπει να ακούσω δέκα κόπιες. Καμμία δεν είναι ίδια με τις άλλες!

Υπάρχουν καλές και κακές εταιρίες κατασκευής;
Η απάντηση σε αυτό είναι δύσκολη. Συνήθως υπεισέρχονται πολλοί παράγοντες στην ποιότητα μίας δουλειάς. Για παράδειγμα στην Ευρώπη εκτυπώνουμε στην Γερμανική Sonopress όπου έχουμε την δυνατότητα να στείλουμε τον σκληρό δίσκο με το μάστερ. Σε άλλες εταιρίες πρέπει να στέλνουμε ταινίες και όταν υπεισέρχεται ταινία στην αλυσίδα το αποτέλεσμα μπορεί να είναι πιο σκοτεινό από το μάστερ, ή πιο φωτεινό, σε κάθε περίπτωση, πάντως, διαφορετικό. Καμμία ταινία δεν είναι τέλεια. Και φυσικά, παίζουν ρόλο και οι συγκυρίες. Αλλη ποιότητα θα πρέπει να περιμένεις αν ο δίσκος εκτυπωθεί στην τελευταία απογευματινή βάρδια της εβδομάδας... Πάντως η αλήθεια είναι ότι συνολικά, η εκτύπωση στην Ευρώπη είναι καλύτερη σε σχέση με άλλα μέρη του κόσμου όπως οι ΗΠΑ ή και ο Καναδάς.

Τι μπορείτε να μας πείτε για μελλοντικά projects;
Κατ' αρχήν είμαστε στην φάση της προώθησης των δύο τελευταίων μας δίσκων, του CD από το Festival Son & Image 2006, το οποίο είναι ένας δίσκος όπου έχουμε χρησιμοποιήσει την διαδικασία XtractHD που σας περιέγραψα και περιλαμβάνει επιστροφή του σήματος από το ψηφιακό stream σε αναλογικό και resampling σε 44.1/16 και του πολυκαναλικού, υβριδικού SACD Νemesis με ηχογραφήσεις του ομώνυμου συγκροτήματος κρουστών. Για το μέλλον έχουμε μία ηχογράφηση στο φεστιβάλ τζαζ του Μοντρέ, όπου για πρώτη φορά θα ηχογραφήσω μία μεγάλη τζάζ ορχήστρα οκτώ ατόμων με άρπα και θα είναι -επίσης- η πρώτη φορά που θα πειραματιστώ με λήψεις από κοντά. Θα κάνω ταυτόχρονα μια πολυκαναλική ψηφιακή ηχογράφηση και μία αναλογική δικαναλική. Επίσης ετοιμάζουμε μία ηχογράφηση του Τρίο του Brahms, για τσέλο, βιόλα και πιάνο, στο οποίο χρησιμοποιήται ένα Steinway grand piano, τόσο καθαρό που δεν έχω ακούσει κάτι παρόμοιο. Ο δίσκος θα βγεί στο τέλος του καλοκαιριού. Τέλος, ετοιμάζουμε μία δουλειά με ελληνική μουσική, μπουζούκι και κιθάρα, την οποία θα γράψουμε με το σύστημα της Decca που χρησιμοποιεί τρία μικρόφωνα. Η ηχογράφηση έχει ξαναγίνει αλλά τώρα θα την κάνουμε για να βγεί σε CD και κατά πάσα πιθανότητα θα είναι και το πρώτο μας βινύλιο.

INFO: ΜF Audio, τηλ.: 210-766.3407, (τους δίσκους της Fidelio επίσης μπορείτε να βρείτε στο κατάστημα Λέσχη του Δίσκου τηλ. 210–363.18190), web: http://www.mfaudio.gr, http://www.fidelioaudio.com