Φιλοξενούμενοι της Meridian, βρεθήκαμε για δύο μέρες στο εργοστάσιο του Cambridge για να ενημερωθούμε για μια από τις πιο ενδιαφέρουσες εξελίξεις των τελευταίων ετών στο χώρο του ήχου υψηλής ανάλυσης. H τεχνολογία Master Quality Authenticated της Meridian φιλοδοξεί (δικαίως εξ όσων αντιληφθήκαμε) να βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα. But there's a catch, όπως θα έλεγαν και οι φίλοι μας οι Αγγλοσάξονες και λέγεται συμβατότητα...
Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα με τη σειρά: O John Buchanan, CEO της Meridian δεν μας έκρυψε τον ενθουσιασμό του, ούτε μάσησε τα λόγια του: H Meridian φαίνεται έτοιμη να επαναλάβει τον θρίαμβο του MLP, του μη απωλεστικού αλγόριθμου συμπίεσης που υιοθετήθηκε από τον χώρο του πολυκαναλικού ήχου, μια επιτυχία χωρίς προηγούμενο για μια εταιρία μικρή σε σχέση με τους υπόλοιπους “παίκτες” της αγοράς. Η νέα ιδέα, αυτή τη φορά σχετίζεται με τον χώρο του ήχου υψηλής ανάλυσης και ονομάζεται MQA (Master Quality Authenticated). To MQA βασίζεται σε δουλειά του Bob Stuart (φυσικά...) και είναι η πρόταση της εταιρίας για μια νέα μορφή κωδικοποίησης των ψηφιακών δεδομένων ήχου με όγκο μικρότερο, ευκολότερα διαχειρίσιμη σε περιβάλλον downloading/streaming. Ένα δείγμα δόθηκε πριν από δύο μήνες περίπου, κατά την παρουσίαση του Stuart στο συνέδριο του AES με τίτλο “Hierarchical Archiving and Distribution ".
Η τεχνική παρουσίαση που έγινε στους Έλληνες δημοσιογράφους και, αργότερα, δημοσιεύθηκε και στο διαδίκτυο, περιέλαβε μόνο τους βασικούς άξονες: Κατά τον Stuart και την Meridian η κωδικοποίηση με υψηλό bitrate δεν αρκεί για να επιτύχουμε την υψηλότερη δυνατή πιστότητα, απαιτούνται σημαντικές δυνατότητες ακρίβειας στο πεδίο του χρόνου της τάξης των “λίγων μικροδευτερολέπτων” κάτι το οποίο επιτυγχάνεται με μια νέα μέθοδο δειγματοληψίας. Ο Stuart αναφέρει ότι η χρησιμότητα των πολύ υψηλών ρυθμών στα δείγματα δεν οδηγεί σε καλύτερο αποτέλεσμα επειδή κωδικοποιεί συχνότητες άνω του συμβατικού ορίου της ακοής, αλλά επειδή μας επιτρέπει να χρησιμοποιούμε καλύτερης ποιότητας φίλτρα low pass και προσθέτει ότι ένα σημείο όπου τα 192kHz είναι χρήσιμα είναι στην δυνατότητα που μας προσφέρουν να κωδικοποιήσουμε την χρονική πληροφορία στην οποία το ανθρώπινο αυτή είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο και τα “λίγα μS” μεταφράζονται σε ανάγκη δειγματισμού με ρυθμούς εκατοντάδων και όχι δεκάδων χιλιάδων. Την στιγμή που γράφονται οι γραμμές αυτές, δεν είναι γνωστή με ακρίβεια η μέθοδος που προτείνεται (προφανώς είναι κάτι που η Meridian επιθυμεί να προστατεύσει), της οφείλεται ωστόσο η αναγνώριση ότι το τελικό αποτέλεσμα, όπως το ακούσαμε στη σχετική επίδειξη που έγινε στο στούντιο της εταιρίας, είναι εξόχως πειστικό ως προς την ποιότητα, ειδικά σε θέματα στερεοφωνικής εικόνας και γενικότερης παρουσίας των αντικειμένων της μείξης στο χώρο.
Η τεχνολογία MQA εφαρμόζεται τόσο στην πλευρά της αρχικής πηγής (δηλαδή της ηχογράφησης ή ενός υπάρχοντος μάστερ) όσο και στην πλευρά της αναπαραγωγής, ως αλγόριθμος που τρέχει στο hardware κάποιας συσκευής, είτε αυτή είναι player, είτε επεξεργαστής είτε υπολογιστής ή media player. Αν και οι της Meridian ήταν ιδιαίτερα σφιχτοί σε εξηγήσεις, η μέθοδος κωδικοποίησης φαίνεται να βασίζεται σημαντικά στη χρήση metadata, περιλαμβάνοντας εκτός από πληροφορίες για την ηχογράφηση και “οδηγίες προς τον αποκωδικοποιητή και τους μετατροπείς d/a” χωρίς να διευκρινίζεται σε τι αφορούν οι οδηγίες αυτές. Σε ερώτησή μας αν η τεχνολογία βασίζεται στην κλιμακωτή λογική του Ambisonics που πρότεινε πριν από αρκετά χρόνια ο Michael Gerzon ή αν σχετίζεται με τεχνολογίες και αρχές του object oriented audio, η απάντηση ήταν διπλωματικά αρνητική.
Μια ενδιαφέρουσα πλευρά είναι ότι το MQA δεν απαιτεί νέο φορμά αρχείου για την μεταφορά του. Το stream που προκύπτει μπορεί να ενσωματωθεί σε οποιοδήποτε μη-απωλεστικό αρχείο, περιλαμβανόμενων, φυσικά, των WAV, FLAC και ALAC και -σύμφωνα με την Meridian- θα απαιτεί πολύ μικρότερο όγκο/εύρος καναλιού σε σχέση με ένα συμβατικό αρχείο υψηλής ανάλυσης (με βάση το paper του Stuart, μια παραγωγή στα 24/192 θα μπορεί να μεταδοθεί με stream γύρω στο 1Mbps). Η εταιρία ανέφερε ότι η τεχνολογία μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο σε αρχεία (downloading) όσο και σε εφαρμογές streaming.
Της τεχνικής παρουσίασης και της (πειστικής, τονίζω) επίδειξης της τεχνολογίας, έπονται φυσικά, δύο καθοριστικά ερωτήματα. Πρώτον, τι πρέπει να κάνουν οι κάτοχοι των ηχογραφήσεων, τα στούντιο, οι παραγωγοί των δίσκων και οι διανομείς μουσικής. Δεύτερον, τι πρέπει να κάνει ο χρήστης.
Όσον αφορά στο πρώτο ερώτημα, η τεχνολογία MQA μπορεί να εφαρμοστεί κατά την αρχική ηχογράφηση αλλά και ως πρόσθετο στάδιο σε μια διαδικασία re-mastering/re-sampling παλαιών ηχογραφήσεων. Κατά πάσα πιθανότητα, όσο καλύτερης ποιότητας είναι η αρχική πηγή τόσο καλύτερο θα είναι το τελικό αποτέλεσμα. Επομένως, δυνητικώς, κάθε παλαιά παραγωγή μπορεί να περάσει από την διαδικασία και να προκύψει μια βελτιωμένη εκδοχή της σε σχέση με τα ήδη προσφερόμενα και η απάντηση είναι “ναι, θα πρέπει να αγοράσεις ένα ακόμη αντίγραφο του Dark Side of The Moon”. Υποθέτει, φυσικά κανείς ότι η υιοθέτηση της τεχνολογίας MQA θα έχει κάποιο κόστος το οποίο το κανάλι παραγωγής/διακίνησης ηχογραφημάτων θα πρέπει να επωμιστεί.
Σε ότι αφορά το δεύτερο ερώτημα: Ο χρήστης θα πρέπει να διαθέτει κάποια συσκευή (ή λογισμικό) με τον αποκωδικοποιητή MQA (εξ ου και το “catch” της εισαγωγής...), επομένως με το MQA η αγορά φαίνεται να εισέρχεται σε μια νέα φάση “μάχης γύρω από την συμβατότητα”. Η Meridian ανέφερε ότι έχει έλθει σε συνεννόηση με πολλούς κατασκευαστές οι οποίοι, όπως και η μουσική βιομηχανία, “αντέδρασαν με ενθουσιασμό” στο MQA, αλλά φυσικά, μένει να δούμε τον ενθουσιασμό να εκφράζεται και στην πράξη με τις σχετικές πιστοποιήσεις, ενώ δεν αναφέρθηκε τίποτε για τον “ενθουσιασμό” των καταναλωτών που θα πρέπει να αγοράσουν ξανά τις παλιές τους ηχογραφήσεις αλλά και καινούριες συσκευές. Τι γίνεται αν κάποιος αποκτήσει ηχογραφήσεις MQA αλλά δεν έχει τον κατάλληλο εξοπλισμό; Στην περίπτωση αυτή, η τεχνολογία επιτρέπει την αναπαραγωγή του υλικού αλλά “σε ποιότητα CD”, αντί “σε ποιότητα στούντιο”. Αυτό σημαίνει ότι το αρχείο που θα αγοράσεις θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε όλες τις συσκευές, αλλά θα αποδίδει την μέγιστη ποιότητα μόνο σε όσες διαθέτουν ενσωματωμένο αποκωδικοποιητή και, με βάση ένα σενάριο όπου ένα μεγάλο μέρος της μουσικής βιομηχανίας υποστηρίξει την ιδέα, θέτει εκτός παιχνιδιού τα “ανοιχτά” αρχεία υψηλής ανάλυσης με τα οποία είναι συμβατά οι περισσότερες ψηφιακές συσκευές σήμερα. Επιπροσθέτως, ο όρος “Authentication” αν και φαίνεται να ορίζει μια διαδικασία κατά την οποία εξασφαλίζεται ότι το αρχείο είναι ακριβές αντίγραφο -χωρίς σφάλματα- αυτού που ενέκρινε το στούντιο, αφήνει πιθανώς περιθώρια για την εφαρμογή κάποιου είδους τεχνολογίας DRM.
Όλα αυτά, φυσικά, αποτελούν μια μάλλον πρώιμη εικόνα για κάτι που θα εξελιχθεί, κατά την άποψή μου, σε βάθος χρόνων. H Meridian έχει ανακοινώσει ότι τεχνολογία θα μπει στην αγορά το 2015 και προς το παρόν οι συσκευές που είναι συμβατές με αυτήν είναι μόνον δύο (και οι δύο της Meridian, φαίνονται στη σχετική φωτό, πρόκειται για τον ενισχυτή ακουστικών Prime και τον DAC Εxplorer2) ενώ περισσότερες λεπτομέρειες αναμένονται στα περιθώρια της CES, στις αρχές της επόμενης χρονιάς.